Ortodonti Nedir?
Dişlerin düzensiz ve dengesiz duruşu, çenelerin birbiriyle olan ilişkisi, çene kemiklerinin yüz iskeletindeki duruşu ile ilgilenen, teşhisi, önlenmesi ve tedavi sürecini kapsayan ortodonti; diş hekimliğinin bir dalıdır.
Ortodontik Tedaviye Neden İhtiyaç Duyulur?
Dişlerin estetik görünümü, intizamlı duruşu da dahil olmak üzere sağlık yönünden de bu tedaviye ihtiyaç duyulmaktadır. Birçok insanın yaşadığı sağlık problemleri arasında bulunan dişlerin çapraşıklığı, çarpıklığı durumunda ortodontik tedavi ile bu durum aşılabilir.
Bazı kişilerde ise üst dişlerin çıkık olması veya üst ve alt çenenin birleşmesinde sıkıntı olabilir. Böyle bir durumda dişlerin çirkin görünmesine ve yanlış ısırmaya sebebiyet verebilir. Bu durumlarda da ortodontik tedavi devreye girer.
- Dişlerde çapraşıklık
- Aralıklı dişler,
- Dönük dişler,
- Eksik dişler,
- Yer fazlalığı,
- Kapanış bozuklukları (açık kapanış, çapraz kapanış, ters kapanış) şeklinde sıralayabiliriz.
Ortodontik Tedaviler Nasıl Yapılır?
Ortodontik tedavi sürecinde birçok farklı yöntem uygulanmaktadır. Hareketli Ortodontik tedavi, sabit ortodontik araçlar, vidalı araçlarla tedavi uygulanmaktadır. Bu aparatların kullanımı isteğe bağlı olmayıp tedavinin gidişatına göre şekillenmektedir.
Hareketli Ortodontik Araçlar
19 y.y başlarından beri kullanılmakta olan hareketli ortodontik araçların en uygun kullanım aralığı 6-11 yaş grubudur. Süt dişlerinin erken kaybı ile oluşan boşluğun kalıcı dişler çıkana kadar takılıp çıkartabilen bir apareydir. Takılıp çıkartabilen bu apareyler yemek yerken, diş temizliği esnasında çıkartılabildiğinden hijyen açısından kullanımı kolaydır. Ancak bir şekilde takılmazsa, unutulursa diş boşluğu, komşu dişlerin kaymasıyla birlikte yeni dişin alanını daraltması olacaktır. (3)
Sabit Ortodontik Araçlar
İleri tedavi sürecinde ihtiyaç duyulan sabit ortodontik tedavi uygulaması çekimli ve çekimsiz olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Çekimsiz sabit ortodontik tedavi uygulaması yapılması için diş eksiltilmesine ihtiyaç duyulmamaktadır. Çekimli sabit ortodontik tedavilerde ise diş çekimi yapılması gerekmektedir. (4)
Sabit Ortodontik Tedavi uygulanırken estetik durması için çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. Seramik braket, lingual braket uygulanmaktadır.
Fonksiyonel Apareylerle Yapılan Tedavi
Genelde üst çene önde alt çene geride veya çapraşık (her ikisinin karışımı) şeklinde olan durumlarda uygulanmaktadır. Fonksiyonel apareyler iki şekilde uygulanabilir. Dişlere yapıştırılan ve hareketli fonksiyonel apareylerdir. Dişlere yapıştırılan hasta tarafından çıkartılamazken, hareketli fonksiyonel apareyler çıkartılabilir.
Parmak Emme Sonucu Ortodontik Tedaviye İhtiyaç Duyulabilir.
Diş yapısını bozan, sıklıkla karşılaşılan bir durum olan parmak emme, çocukların psikolojik yansıması olarak ortaya çıkan bir alışkanlık olmaktadır. Başparmağın emilmesi şeklinde karşılaştığımız, bu alışkanlık neticesinde ise ön açık kapanış oluşmuşsa ve bu alışkanlık kesici dişlerin büyüdüğü yaş aralığı olan altı yedi yaşa kadar devam eden alışkanlıklar telkin yoluyla vazgeçilmediği takdirde ortodontik tedavi ile çözüme kavuşturulur. Sabit veya hareketli dil paravanalı apareyle parmak emme önlenebilmektedir. (5)
Ortodontik Tedavi Sürecinde Dişlere Nasıl Bakım Uygulanmalı?
Ortodontik tedavi sabır ve disiplin isteyen bir süreçtir. Tedavide yaşanacak bir aksaklık istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Bunu engellemek için ise ağız bakımına daha fazla önem vermek gerekir. Peki nelere dikkat etmeliyiz?
-Yiyecek ve içecek seçimine dikkat etmek gerekir: Diş minesine zarar veren ve braketlerin yapıştırılması için kullanılan maddeyi eriten asitli içecekler özellikle uzak durulmalıdır. Sakız, şeker gibi yapışkan gıdalar diş tellerine zarar verme ihtimali göz önüne alınarak uzak durulması gereken yiyeceklerdendir. Kabuklu yiyeceklerden fındık, fıstık, badem gibi sert yiyecekler, sert veya kabuklu yiyecekler uzak durulması gereken yiyecekler arasında yer almaktadır.
-Ağız bakımını ihmal etmeyin: Düzenli fırçalama ortodontik tedavi sürecinde daha da önem kazanmaktadır.
-Ortodontik tedavinizde kullanılması önerilen cihazlarını kullanmayı ihmal etmeyin: Tel, braket ya da doktorunuzun önerdiği herhangi bir aparat tedaviniz sürecinde parçanız olmalıdır. Önerilere uyulmadığı takdirde tedavi sürecinizi aksatabilir.
-Disiplin ve sabır: Bu yolda ve her daim sabırla büyük işler başarılır değil mi? Bu tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlara hassasiyet gösterilmeli, ağız sağlığınıza daha da önem göstermelisiniz. (6)
Braket Nedir?
Ordodontinin en önemli parçasını oluşturan, halk arasında diş teli olarak bilinen braketler dişlerdeki çapraşıklıkları düzeltmek amacıyla kullanılmaktadır. Birçok çeşidi bulunmaktadır. (7)
-Metal braketler (diş üzerine yapıştırılarak uygulanan ve yüksek kalitede paslanmaz çelik malzemeden üretilen tıbbi materyallerdir)
-Seramik braketler
-Telsiz tedavi
-Lingual braketler (Dişin ön yüzeyine değil de iç kısımda uygulanan braketlerdir.
Braketlerin Bakımı ve Ağız Temizliği Nasıl Yapılır?
Ağız bakımı her zaman önem arz etmektedir. Ancak tedavi sürecinde en önemli hususların başında gelir. Yiyecek tüketiminden sonra dişlerin fırçalanması, her fırçalamadan sonra braketlerin yeterince temizlenip temizlenmediğine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ortodonti
Ortodonti; Yunanca iki kelimenin birleşimiyle oluşmuştur ve düzgün diş anlamına gelmektedir. Diş hekimliğinin en eski uzmanlık dallarından biri olan Ortodonti; diş estetiğinin tarih boyunca elzem bir yeri olduğunu da göstermektedir. (1)
Ülkemizde Ortodontinin tarihsel süreci ise Prof. Dr. Orhan Abdullah Okyay ile başlamıştır ve ilk Türk Ortodontist Unvanı da kendisinindir. 1937 yılında üniversite programına dahil olan ortodonti ile merak ettiğiniz konu başlıklarını bulabilirsiniz. (2)